MUS ARCHITECTS

TYP	dom jednorodzinny	DATA	projekt 2015, realizacja 2018
LOKALIZACJA	Bielsko-Biała, Polska	TEMAT	projekt domu jednorodzinnego
INWESTOR	prywatny	ZESPÓŁ	Anna Porębska, Adam Zwierzyński
		ZDJĘCIA	Tomasz Zakrzewski

CZARNA SKAŁA – Dom w Bielsku-Białej

ARCHITEKTURA I KRAJOBRAZ

Dom miał powstać na zboczu góry. Postanowiliśmy dopasować architekturę do topografii miejsca. Plan domu oparł się na naturalnym ukształtowaniu terenu. Rzut został przełamany w połowie długości. Dzięki czemu strefa wejściowa ma kontakt z drogą a cała strefa dzienna jest bezstopniowo połączona z ogrodem. Kontynuacją tego działania jest przełamanie kondygnacji piętra a także połaci dachowej, która podąża za strukturą pomieszczeń domu.

Z północnej strony dom jest zamknięty - mieszczą się tutaj pomieszczenia uzupełniające. Pomieszczenia priorytetowe rozmieszczone zostały w południowej części domu gdzie bryła jest wyższa - otwiera się na ogród, słońce i widok Beskidów. Kaskadowo rozmieszczony program funkcjonalny został opakowany jednolitą skórą. W konsekwencji tych działań zaczęła powstawać abstrakcyjna, wielopołaciowa bryła.

Chcieliśmy iść nadal w wyznaczonym kierunku i wzmacniać powiązanie koncepcyjne tego domu z krajobrazem górskim.
Funkcja dopasowała się do zbocza góry. Forma, w jakiej zamknięto układ pomieszczeń również miała czerpać z tego samego źródła. Powstał pomysł żeby stworzyć dom, który zdaje się być w znaczącym stopniu wynikiem procesów górotwórczych.

Dom powiązany z krajobrazem i nawiązujący do widocznych na horyzoncie gór.
Ta myśl stała się kluczem do projektu i podstawową klamrą spinającą planowaną kompozycję przestrzeni.

„Czarna Skała” ma swój rodowód w zboczu góry, na której powstała. Forma domu wyraźnie reaguje na otrzymane z lokalizacji bodźce. Program funkcjonalny i struktura domu zostały wbudowane w topografię terenu i miało to decydujący wpływ na geometrię budynku oraz jego ostateczną artykulację estetyczną.

Forma domu jest związana z funkcją. Forma jest związana z topografią. Forma domu tworzy dialog z krajobrazem górskim.
W ten sposób powstał dom jednorodzinny Czarna Skała.

IDEA
… Nie tyle dom jednorodzinny co abstrakcyjna forma krajobrazu.

Obiekt nawiązujący do górskiej topografii terenu, taki który zdaje się być w znaczącym stopniu wynikiem procesów górotwórczych a nie procesów projektowych.
Staraliśmy się projektować i realizować koncepcję, uciekając od standardów kojarzonych z budynkami jednorodzinnymi. Chcieliśmy żeby projektowany dom był niczym głaz narzutowy wbity w zbocze góry

FORMA

„Czarna Skała” wywodzi się z topografii terenów górzystych . Forma domu wyraźnie reaguje na otrzymane z lokalizacji bodźce dlatego „Skała” nie jest prostopadłościanem, kostką czy klasycznym domem o dachu dwuspadowym. Stanowi natomiast abstrakcyjną bryłę wielopłaszczyznową, w której nie ma wyraźnego podziału na ściany i dach.

Z północnej strony dom jest zamknięty, od południa otwiera się na ogród, chwytając słońce i łaknąc widoku Beskidów. Ściana południowa jest wysoka i głęboko perforowana otworami oferującymi poprzez przeszklenia, taras i loggie panoramiczny widok na góry. Elewacja północna w większej części stanowi połać dachową opadającą do granicy działki - ściana domu jest tu niska i zamknięta.

STRUKTURA, FORMA, MATERIAŁ

Działka zlokalizowana jest na zboczu góry. Posiada wyraźny spadek zarówno w kierunku południowym jak i wschodnim.

Wstępny plan domu został dopasowany do spadku zbocza tak by cała kondygnacja parteru miała bezpośredni kontakt z płaszczyzną terenu. Opierając się o naturalne ukształtowanie terenu rzut poziomy został przełamany w połowie długości. W skutek tego działania strefa wejściowa z garażem i pomieszczeniami uzupełniającymi znajduje się na innym poziomie niż strefa dzienna domu z salonem, kuchnią i jadalnią. Powstało półpiętro i dzięki temu cała otwarta część dzienna domu ma bezpośrednie i bezstopniowe przejście na taras i ogród. Kontynuacją tego procesu projektowego jest podział poziomów w części nocnej domu (piętro) oraz w konsekwencji powstanie dachu wielospadowego, którego załamania podążają za uskokami wynikającymi z rozmieszczenia programu funkcjonalnego domu w rzeczywistej przestrzeni terenu opracowania.

Forma dachu i bryły wynika zatem z adaptacji projektowych założeń funkcjonalnych do krajobrazu.

Geometria budynku została wbudowana w topografię zbocza góry i miało to decydujący wpływ na konfigurację struktury domu oraz jego ostateczną dynamiczną formę.
Istnieje silna zależność pomiędzy budynkiem a otaczającym go krajobrazem.
Charakter zewnętrzny domu tworzy wielopołaciowa forma obiektu oraz materiał jaki został zastosowany jako opakowanie funkcji. Jednorodna i surowa czarna skorupa kryje wewnętrzne przestrzenie i poziomy.

Ostry, poszarpany głaz narzutowy, czarny łupek, czy też bryła bazaltu wystająca ze zbocza góry zamiast klasycznego domu podmiejskiego.
Cały proces twórczy został podporządkowany pierwotnemu założeniu. Stało się ono genezą projektu i zostało doprowadzone przez cały proces projektowania i budowania aż do końca – realizacji „Czarnej Skały”.

GENEZA BRYŁY

Wyznaczenie rzutu poziomego domu wzdłuż północnej granicy działki;

Wyznaczenie podcieni: wejściowego i ogrodowego;

Dostosowanie poziomów rzutu poziomego do topografii terenu; Droga dojazdowa jest znacznie wyżej niż strefa ogrodu. W planie poziomym wprowadzono przełamanie rzutu. Strefa dzienna domu ma bezpośredni kontakt z ogrodem, jednocześnie jest niżej posadowiona od strefy wejściowej i garażu;

Konsekwencją przyjętej strategii projektowej jest rozmieszczenie funkcjonalne programu na piętrze. Rzut poziomy piętra kontynuuje przełamanie poziomów wywodzące się z niższej kondygnacji. Dwa pokoje oraz pomieszczenie uzupełniające (garderoby) zostały umieszczone w wyższej części działki nad garażem
Pozostałe pomieszczenia kondygnacji znajdują się w niższej części domu ponad kuchnią i jadalnią. W strefie dziennej uzyskano również pożądaną wyższa przestrzeń – pustkę nad salonem;

5. Pomieszczenia priorytetowe rozmieszczone zostały w południowej części działki. Otwierają się na słońce, ogród i widok. Pomieszczenia uzupełniające zlokalizowane są od strony północnej.

6. Plan miejscowy narzucał konieczność zastosowania dachu ze spadkami w wyznaczonym zakresie (od-do). Ilość połaci dachu oraz lokalizacja kalenicy nie zostały narzucone.

Dach w projekcie

a. Kalenica jest równoległa do osi podłużnej rzutu oraz północnej granicy działki. Kalenica - najwyższa część dachu przesunięta została z osi podłużnej w kierunku elewacji południowej – dzięki czemu w najlepszej (otwartej na widok, ogród i słońce) stronie domu zyskujemy przestrzeń do wykorzystania;
b. Przełamanie kalenicy jest związane z układem funkcjonalnym;
c. Załamania połaci dachu są ściśle powiązane z rozmieszczeniem programu funkcjonalnego domu, który został dostosowany do stron świata, spadku zbocza i znaczących różnic poziomów na działce;
d. Forma dachu jest wynikiem procesu projektowego, jest elastycznym opakowaniem ściśle związanym z funkcją a w tym konkretnym przypadku również z pierwotnie zastanym terenem w miejscu opracowania;
e. Dach podąża za funkcją, a funkcja dostosowuje się do topografii i krajobrazu;

Forma jest związana z funkcją

Forma jest związana z topografią

10. Język artykulacji architektonicznej wytworzony poprzez powyżej opisany proces projektowy został zastosowany w sposób spójny i jednolity dla wszystkich przegród zewnętrznych domu tworząc homogeniczną skórę wieńczącą atrakcyjną i dynamiczną formę, która swój pierwotny rodowód czerpie z topografii górzystego terenu.

SCHEMAT. KASKADOWE ROZMIESZCZENIE PROGRAMU FUNKCJONALNEGO

SCHEMAT. ROZMIESZCZENIE FUNKCJI W OBIEKCIE

LOKALIZACJA

Bielsko-Biała. Południowe zbocze w niedalekim sąsiedztwie zabudowy domów jednorodzinnych.

ZAGOSPODAROWANIE TERENU

Na działce o wyraźnym spadku w kierunku południowym zaprojektowaliśmy wolnostojący dom jednorodzinny, mieszczący w swojej bryle cały zaplanowany program funkcjonalny domu - pomieszczenia mieszkalne oraz garaż dwustanowiskowy i pomieszczenia uzupełniające w parterze. Całkowity metraż domu to 260m2.
Budynek został zlokalizowany wzdłuż północnej części działki. Od zachodu – skąd planowany jest dostęp do parceli, oddalony jest od granicy własności w sposób umożliwiający dojazd i parkowanie. Znaczna cześć działki od strony południowej pozostaje niezabudowana – mieści się tutaj ogród oraz tarasy z widokiem na góry.

ARCHITEKTURA

FUNKCJA.
Prywatny dom jednorodzinny. Program funkcjonalny:
Parter – to część dzienna z otwartą kuchnią, jadalnią i salonem. W parterze zlokalizowano również toaletę oraz garaż dwustanowiskowy z przejściem bezpośrednio do domu, poprzez wiatrołap a także pomieszczenie techniczne i gospodarcze dostępne z garażu.
Piętro – to część nocna z trzema pomieszczeniami sypialnymi, łazienką dostępną z korytarza oraz garderobą i pomieszczeniem gospodarczym (magazynem) dostępnymi z głównej sypialni. Wszystkie pokoje poprzez duże przeszklenia mają dostęp do logii z widokiem na południe.
Parter z piętrem łączą wewnętrzne schody jednobiegowe żelbetowe. Na część nieużytkową poddasza zapewniono dostęp poprzez składane schody strychowe.

FORMA
Projektowana zabudowa ma charakter zwarty, jednobryłowy.
Forma i gabaryty budynku wynikają z uwarunkowań funkcjonalnych, jak również z gabarytów i ukształtowania działki. Charakteryzuje się współczesną prostą bryłą.

Projektowany budynek jest wolnostojący, z dachem wielospadowym (spadek 25⁰ i 42⁰). Ściany i dach budynku wykończone są w sposób jednolity i jednorodny - tym samym materiałem (płytki płaskie włókno-cementowe Cembrit Quadra), dzięki temu zyskuje spójny charakter. Wnęki w czarnej bryle domu wykończone są deską elewacyjną modrzewiową.
Od strony południowej zaprojektowano duże przeszklenia stałe i okna zapewniające bezpośredni dostęp z salonu na taras oraz z pomieszczeń na piętrze – na balkon i loggie.
Bryła budynku, w części głównego wejścia do domu została wycofana, zapewniając podcień wejściowy na elewacji frontowej (wjazd i wejście główne)